Kaadi Dhiiga: Sababaha, Calaamadaha, iyo Daaweynta
Hordhac
Kaadi dhiiga, oo loo yaqaan hematuria, waa xaalad caafimaad oo qofku ku arko dhiig ku jira kaadida. Dhiigga ku jira kaadida wuxuu noqon karaa mid muuqda oo la arki karo ama wuxuu noqon karaa mid aan muuqan oo lagu ogaado baaritaan shaybaar. Hematuria waxaa sababi kara arrimo caafimaad oo kala duwan, oo ay ka mid yihiin cudurrada kaadi-mareenka, infekshannada, iyo xaaladaha kale ee caafimaad. Maqaalkan, waxaan ku faahfaahin doonaa sababaha ugu waaweyn ee keena kaadi dhiiga, calaamadaha lagu garto, iyo hababka daaweynta ee loo isticmaalo.
Sababaha Kaadi Dhiiga
- Infekshannada Kaadi-mareenka (UTIs): Infekshannada kaadi-mareenka waxay keenaan caabuq iyo cuncun kaadi-mareenka, taasoo sababi karta inay dhiig galaan kaadida. Calaamadaha kale ee UTIs waxaa ka mid ah kaadi-badan, gubasho marka la kaadiyo, iyo xanuun caloosha hoose.
- Dhagaxanka Kaadi-mareenka (Kidney Stones): Dhagaxanka ku samaysma kelyaha ama kaadi-mareenka wuxuu dhaawici karaa unugyada gudaha ee xubnahaan, taasoo keenta dhiig ka soo baxa oo lagu arko kaadida.
- Cudurrada Kelyaha: Xanuunnada kale ee kelyaha, sida glomerulonephritis (caabuqa qeybaha yar-yar ee sifeynta kelyaha), ayaa sidoo kale keeni kara kaadi dhiiga. Xaaladahan waxay saameyn karaan sifeynta kelyaha waxayna keenaan dhiig ku yimaada kaadida.
- Xanuunnada Caafimaad ee Guud: Xanuunnada caafimaad sida cudurka bararka xididada (vasculitis) iyo cudurrada dhiig-karka (high blood pressure) ayaa sababi kara kaadi dhiiga. Mararka qaarkood, kansarka ku dhaca kaadi-haysta ama kelyaha wuxuu sidoo kale keeni karaa dhiig ku jira kaadida.
- Dhaawaca iyo Dhibaatooyinka Dheeraadka ah: Dhaawacyada kaadi-mareenka ama dhibaatada dheeraadka ah sida isticmaalka xad-dhaafka ah ee dawooyinka gaar ah (tusaale ahaan, aspirin ama anticoagulants) ayaa keeni kara dhiig ku yimaada kaadida.
Calaamadaha Kaadi Dhiiga
- Kaadi Dhiig Leh: Calaamadda ugu weyn ee hematuria waa kaadida oo midabkeedu u dhexeeyo casaan, bunni, ama oranji, taasoo muujinaysa dhiig ku jira.
- Caloosha oo Xanuun: Haddii dhiiga kaadida ku jira uu ka yimaado infakshanka ama dhagaxanka kelyaha, waxaa la dareemi karaa xanuun caloosha hoose ama dhabarka ah.
- Kaadi-gubasho iyo Kaadi-badan: Qaar ka mid ah dadka qaba UTIs waxay dareemaan gubasho iyo kaadi-badan.
Daaweynta Kaadi Dhiiga
Daaweynta hematuria waxay ku xirnaan doontaa sababta asalka ah ee keeneysa dhiiga ku jira kaadida. Xaaladaha qaarkood, hematuria waa arrin sahlan oo aan u baahnayn daaweyn, laakiin mararka qaar waxay u baahan kartaa daaweyn caafimaad oo degdeg ah.
- Infekshannada Kaadi-mareenka: Haddii infekshanka kaadi-mareenka uu sababay kaadi dhiiga, waxaa loo baahan karaa daaweyn antibiotic ah si loo tirtiro infekshanka.
- Dhagaxanka Kelyaha: Daaweynta dhagaxanka kelyaha waxay ku xirnaan kartaa cabirka iyo meesha dhagaxa. Dhagaxyaasha yaryar waxaa lagu xalin karaa cabitaan badan iyo sugitaan, halka kuwa waaweyn laga yaabo in lagu xalliyo qaliin ama nidaamka loo yaqaan lithotripsy.
- Cudurrada Kelyaha iyo Xanuunnada Kale: Haddii cudurka kelyaha ama xaaladaha kale ee caafimaad ay sababaan hematuria, waxaa lagama maarmaan ah in la baaro xaaladda iyo in la helo daaweyn habboon, taasoo laga yaabo inay ku jirto daaweyn, isbitaal-gelin, ama qaliin.
- Ka Hortagga Xaaladaha Dheeraadka ah: Haddii isticmaalku xad-dhaafka ah ee dawooyinka ay keeneen dhiig ku yimaada kaadida, waxaa muhiim ah in la joojiyo isticmaalkaas ama la beddelo daawooyinka iyadoo la talinayo dhakhtar.
Ka Hortagga
- Nadaafadda Kaadi-mareenka: Ka hortagga infekshannada kaadi-mareenka iyadoo la raacayo nadaafadda habboon ee kaadi-mareenka, iyo cabbitaanka biyo badan.
- Ka Fogaanshaha Dhibaatada Dheeraadka ah: Ku dhegganaanta talooyinka dhakhtarka marka la isticmaalayo dawooyinka, iyo ka fogaanshaha waxyaabaha keeni kara dhaawaca kaadi-mareenka.
Gabagabo
Kaadi dhiiga waa calaamad muhiim ah oo u baahan in si taxaddar leh loo baaro sababta keentay. In kasta oo mararka qaarkood ay sabab u noqon karaan arrimo aan khatar ahayn, waxaa jira xaalado ay tahay in si degdeg ah loo raadsado daryeel caafimaad. Haddii aad la kulanto dhiig ku jira kaadidaada, waxaa muhiim ah inaad la tashato dhakhtar si loo ogaado sababta iyo in lagu siiyo daaweyn habboon. Ka hortagga, daryeelka caafimaadka, iyo baaritaanka joogtada ah waxay kaa caawin karaan in la yareeyo halista xaaladahan.