Qoyaanka siilka waa arrin dabiici ah oo muhiim u ah caafimaadka iyo shaqada habka taranka haweenka. Qoyaankan waxaa inta badan sameeya qanjidhada ku yaalla gudaha siilka iyo afka ilmagaleenka, waxaana loo yaqaan dareeraha siilka (vaginal discharge). Dareerahan waa midka ka caawiya nadiifinta iyo ilaalinta siilka, isagoo ka hortaga infekshannada iyo bakteeriyada. Waxaa jira sababo kala duwan oo keena qoyaanka siilka, kuwaas oo isugu jira kuwa dabiici ah iyo kuwa ka dhasha xaaladaha caafimaad.
Sababaha Dabiiciga ah ee Qoyaanka Siilka
- Hormoonada Jirka: Isbeddelka hormoonada, gaar ahaan oestrogen-ka, wuxuu saameyn weyn ku leeyahay soo saarista dareeraha siilka. Xilliyada kala duwan ee wareegga caadada, heerarka oestrogen-ka waxay isbeddelaan, taasoo keenta inay badato ama yaraato qoyaanka siilka. Tusaale ahaan, xilliga uurka ama marka la gaaro xilliga wax-soo-saarka (ovulation), heerarka hormoonka oestrogen-ka ayaa kor u kaca, taasoo kordhisa qoyaanka.
- Xilliga Uurka iyo Nuujinta: Haweenka uurka leh ama nuujinaya waxay la kulmi karaan koror qoyaanka siilka. Tan waxaa sababa isbeddelada hormoonada oo saameeya qanjidhada soo saara dareeraha siilka. Dareeraha siilka ee xilligan waxaa loo arkaa inay yihiin kuwo caadi ah oo caafimaad leh.
- Kacsiga Galmada: Marka haweeneydu kacsato, unugyada ku yaalla siilka iyo qanjidhada Bartholin’s waxay soo daayaan dareere ku habboon galmada. Dareerahan wuxuu ka caawiyaa inuu fududeeyo galmada, isagoo yareynaya xanuunka ama raaxo-darrada ay keeni karto galmada qallalan.
- Nadiifinta Dabiiciga ah: Dareeraha siilka wuxuu u shaqeeyaa sidii hab dabiici ah oo nadiifinta siilka, isagoo ka caawinaya in laga takhaluso unugyada dhintay, jeermiska, iyo bakteeriyada. Tani waxay ka hortagtaa infekshannada waxayna ilaalisaa dheellitirka pH-ga siilka.
Sababaha Caafimaad ee Qoyaanka Siilka
- Infekshannada: Qaar ka mid ah infekshannada siilka waxay kordhiyaan qoyaanka siilka. Tusaale ahaan, infekshanka khamiirka (yeast infection) wuxuu keeni karaa dareere badan oo cufan, kaas oo laga yaabo inuu ku yimaado ur khamiir ah. Bacterial vaginosis (BV) iyo infekshannada ku dhaca galmada (STIs) sida chlamydia iyo gonorrhea ayaa sidoo kale sababi kara isbeddelada qoyaanka siilka.
- Isticmaalka Daawooyinka iyo Kaabista: Daawooyinka qaarkood, sida antibiyootikada iyo daawooyinka hormonal-ka ah (sida kuwa ka hortaga uurka), waxay saameyn ku yeelan karaan dheellitirka bakteeriyada siilka iyo soo saarista qoyaanka. Tani waxay keeni kartaa qoyaanka siilka inuu sii bato ama yaraado.
- Dheellitirka Hormoonada: Isbeddelka dheellitirka hormoonada, sida kuwa la xidhiidha xilliga dhiig-joojinta (menopause) ama xanuunnada hormoonada, waxay saameyn karaan soo saarista dareeraha siilka. Xilliga dhiig-joojinta, hoos u dhaca oestrogen-ka wuxuu keenaa qalaylka siilka, halka xaaladaha kale ee hormoonada ay keeni karaan qoyaanka sii kordha.
- Sida loo Nadiifiyo Siilka: Isticmaalka alaabooyinka sida saabuunta xaddhaafka ah, nadiifinta gudaha (douching), ama waxyaabo kale oo kiimiko ah waxay carqaladeyn karaan dheellitirka pH-ga siilka waxayna keeni karaan isbeddel ku yimaada qoyaanka siilka.
Gabagabo
Qoyaanka siilka waa arrin dabiici ah oo muhiim u ah caafimaadka haweenka. Waxaa jira sababo badan oo keeni kara qoyaanka siilka, oo ay ka mid yihiin hormoonada dabiiciga ah, kacsiga galmada, iyo infekshannada kala duwan. Inkasta oo qoyaanka siilka inta badan uu yahay mid caafimaad leh, isbeddel kasta oo la dareemo waxaa habboon in lala tashado xirfadle caafimaad, gaar ahaan haddii ay la socdaan calaamado kale oo aan caadi ahayn sida ur xun, midab, ama cuncun. Talooyinka caafimaadka ee ku saabsan nadiifinta siilka iyo isticmaalka alaabooyinka saxda ah ayaa muhiim u ah in la ilaaliyo dheellitirka dabiiciga ah ee deegaanka siilka.