Caafimaadka

Shuban-biyoodka Carruurta: Sidee Loo Maareeyaa Cadowgan Yar Ee Daalinaya Ilmaha?

Marka ilmuhu caafimaad qabo, gurigu wuu ifayaa. Laakiin marka uu xanuunsado, qalbiga waalidka ayaa xanuuna. Mid ka mid ah arrimaha ugu badan ee walaaca dhaliya waa shuban-biyoodka carruurta. Haddaba, maxaa sababa? goorma ayuu khatar noqdaa? sideese loo maareeyaa?

Waa maxay shuban-biyoodka?

Shuban-biyoodku waa xaalad uu ilmuhu si ka badan caadiga u saxaroodo, badiyaa saxaro dareere ah ama khafiif ah. Mararka qaar waa falcelin degdeg ah oo cunto keento, marar kalena waa calaamad cudur kale.

Sababaha ugu waaweyn ee shuban-biyoodka carruurta

  1. Caabuq fayras ah – sida Rotavirus, oo sababi kara shuban xooggan oo maalmo badan socon kara.

  2. Bakteeriyo iyo gooryaan – sida Salmonella, E. coli, ama Giardia, oo badanaa ka yimaada cunto ama biyo wasakh ah.

  3. Xasaasiyad cunto – sida xasaasiyadda caanaha ama gluten-ka.

  4. Daawooyinka antibiyootigga – waxay baabi’in karaan bakteeriyada wanaagsan ee mindhicirka, taasoo dhalisa shuban.

  5. Sunta cuntada – marka ilmuhu cuno wax aan loogu talagelin ama cunto qaldan.

  6. Dawooyin kale – qaar waxay sababi karaan shuban dabeecad ahaan.

  7. Walbahaar ama isbeddel nolosha ah – carruurta qaarkood ayaa sidaas uga falceliya.

Calaamadaha lagu garto shuban-biyoodka

  • Matag ama lallabbo

  • Fuuqbax: af engegan, kaadi yar ama madow, indho fidsan, oon badan

  • Qandho – tilmaam cudur jirka ku jira

  • Xanuun caloosha ah – inta badan sabab u ah muruqyo isqabtay

Goorma ayuu shuban-biyoodku khatar yahay?

Inkasta oo inta badan uu yahay mid fudud oo iskiis u bogsada, haddana waa in la feejignaadaa haddii:

  • Ilmuhu aanu kaadin ama uu aad u oonayo

  • Qandho sare timaado

  • Caloosha uu si daran u xanuunsanayo

  • Dhiig ku jiro saxarada

Ka hortagga shuban-biyoodka

  1. Bar ilmuhu inuu si fiican u dhaqdo gacmaha, gaar ahaan ka hor cuntada iyo kadib musqusha.

  2. Si cunto si wanaagsan u kariyey, gaar ahaan hilibka.

  3. Biyo nadiif ah oo la hubiyay.

Sida loola tacaalo marka uu ilmuhu shuban qabo

  1. Biyo iyo dheecaan badan – isticmaal ORS (xalka fuuq-celinta afka), si loo beddelo macdanta iyo biyaha lumay.

  2. Cunto fudud oo sahlan – sida mooska, bariiska, tufaaxa la shiiday, rooti la dubay.

  3. Nasasho – ilmuhu ha nasto, ha lagu khasbin dhaqdhaqaaq.

  4. Ha la isticmaalin daawo aan dhakhtar qorayn – gaar ahaan daawooyinka joojiya shubanka.

Ogaanshaha cudurka

Dhakhtarku wuxuu sameeyaa:

  • Wareysi caafimaad – goorma ayuu bilowday shubanku, sidee buu u badan yahay, calaamado kale ma jiraan?

  • Baaritaan jireed – calaamadaha fuuqbaxa iyo xanuunka

  • Tijaabo saxaro – si loo ogaado fayras, bakteeriyo ama gooryaan

  • Tijaabooyin dheeraad ah – sida dhiig ama raajo haddii loo baahdo

Daawaynta

  1. Fuuq-celin – waa daawaynta ugu muhiimsan. ORS ama biyo nadiif ah oo lagu daray milix iyo sonkor ayaa shaqeeya.

  2. Cunto jilicsan – moos, bariis, tufaax, rooti la dubay.

  3. Ka fogaanshaha caanaha – mararka qaar waxay kiciyaan mindhicirka inta cudurku socdo.

  4. Antibiyootik – oo keliya haddii shubanku ka dhasho bakteeriyo, sida uu dhakhtarku tilmaamo.

  5. Dhiirrigelinta nasashada – jirka ha bogsado.

Talooyin muhiim ah

  • Si joogto ah ula soco ilmaha. Haddii xaaladdu ka sii darto ama shubanku socdo in ka badan laba maalmood, la xiriir dhakhtar.

  • Ha ku degdegin inaad isticmaasho daawo kasta oo suuqa taal adigoon la tashan dhakhtar.

Goorma ayaa loo baahan yahay in dhakhtar la arko?

  • Haddii shubanku socdo in ka badan 48 saac

  • Haddii ilmuhu leeyahay calaamado fuuqbax

  • Haddii uu jiro dhiig saxarada ku jira ama qandho sare

Su’aalo iyo jawaabo gaagaaban

Q: Ma joojiyaa caanaha marka ilmuhu shuban qabo?
J: Maya, laakiin waa lagu yareyn karaa oo la siin karaa dheecaan kale si loo fuuqceliyo.

Q: Ma u fiican yihiin daawooyinka ka hortagga shubanka?
J: Kaliya marka dhakhtarku qoro.

Q: Immisa jeer ayuu ilmuhu saxaroodaa maalintii?
J: Carruurta qaarkood waxay saxaroodaan 3 ilaa 8 jeer, iyadoo ku xiran da’da iyo cuntada.

Gunaanad

Shuban-biyoodka carruurta waa xaalad caadi ah oo walaac dhalin karta, balse badanaa ma aha mid khatar ah. Nadaafad, cunto sax ah, iyo fuuq-celin joogto ah ayaa ah difaaca ugu fiican. Haddii astaamuhu sii socdaan ama xaaladdu ka sii darto, la tasho dhakhtarka carruurta — degdeg.

somaligate

About Author

Embark on a journey of self-discovery with us at SomaliGate Magazine, your source for inspiration in health, wellness, lifestyle, and relationships. Let's create a balanced and fulfilling life together! 🌿✨ #SelfDiscovery #Inspiration #WellnessGoals

You may also like

Caafimaadka

HABDHISKA KILYAHA

NAQSHADA HABDHISKA KILYAHA Raajo muujineeso  jidhka bini’aadamka oo leh sawirka xubnaha gudaha Xubinta gudaha ee bini’aadamka oo leh sawirka kelyaha
Caafimaadka

Kala Hadlida Waalidiinta welwelkaaga / Niyad-jabkaaga

Haddii aad dareento niyad-jab, kali, ama ay ku haysato dhibaato aadan xalin karin, waxaad u baahan tahay inaad caawimo iyo